“Super ongezond natuurlijk” denk je nu misschien. We horen overal dat we minder suiker moeten eten, dat een suikertax het antwoord is op overgewicht en allerlei andere gezondheidsproblemen zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Maar het antwoord op deze vraag is genuanceerder dan je denkt. Hoe ongezond suiker is hangt af van de volgende 3 factoren:
Factor 1: of het van nature aanwezige suiker is of niet
Suiker is een vorm van koolhydraten, een van de drie voornaamste macronutriënten. Het levert vooral energie en zit bijna overal in. Of suiker
ongezond is, hangt vooral af van waar je het uit haalt. Suiker die van nature voorkomt in fruit en groente is geen probleem. Een appel bevat bijvoorbeeld zo’n 14 gram suiker. Dat is chemisch gezien dezelfde suiker als die je in je koffie doet, maar ongezond is het in dit geval niet. Dat komt omdat de hoeveelheid suiker beperkt is en naast de suiker, levert de appel vitamines, mineralen en vezels. Hierdoor ben je langer verzadigd en is de kans op overeten klein. Suiker wordt vaak toegevoegd aan bewerkte voedingsmiddelen, om een product zoet te maken, maar ook als vulstof of conserveermiddel. De hoeveelheden zijn vaak een stuk hoger en in deze vorm levert suiker weinig voedingsstoffen op. Toegevoegd suiker vind je in bewerkte producten zoals cake, frisdrank, snoep, jam, zuivelproducten met een smaakje, kant-en-klaar sauzen en vleeswaren. Van dit soort etenswaren eet je gemakkelijk te veel, en dat is het grootste probleem met suiker. Hierdoor ontstaat het risico dat je meer energie binnenkrijgt dan je verbrandt en kunt aankomen. Een glas frisdrank of appelsap van 250 mL bevat al snel 25 gram suiker, dat is niet alleen een stuk meer dan die appel, maar het verzadigt ook totaal niet. Je drinkt dit wellicht naast je maaltijd en gaat er niet minder door eten, terwijl dat glas sap wel degelijk extra energie levert. Daarnaast levert het vrijwel geen voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen of vezels.
Factor 2: De hoeveelheid suiker
De hoeveelheid suiker in je dieet bepaalt voor een groot deel hoe ongezond het is. Geen enkel voedingsmiddel is per definitie ongezond. We kunnen alleen spreken van een gezond of ongezond voedingspatroon. Of het glas frisdrank ongezond is, hangt helemaal af van wat je verder op een dag nog eet. Als je 3 gezonde maaltijden op een dag eet, gemaakt van onbewerkte, voedzame ingrediënten, dan kan dat glas veel minder kwaad dan wanneer je grazend op bewerkte snackrepen, koffies verzopen in suiker-siropen en afhaalmaaltijden je dag door komt. De rest van je dieet levert in dit geval ook weinig voedingsstoffen en daardoor is dat glas een groter probleem.
Factor 3: Wat je met de suiker doet / hoe actief je bent
Tot slot hangt het ook nog af van wat je lijf met de suiker doet. Het risico op diabetes type 2 lijkt niet per se vergroot te worden door een hoge suikerinname an sich (met uitzondering van suikerhoudende drank) maar wel door overgewicht en inactiviteit. De combinatie van de drie factoren vormt een nog groter risico. Iemand die erg actief is, kan een hoge suikerinname beter verdragen. De suiker wordt namelijk meteen opgenomen en verbrand door de spieren waardoor de bloedsuikerspiegel niet zulke grote pieken krijgt als iemand die dezelfde hoeveelheid suiker eet en de dag vooral zittend door komt. In het laatste geval ishet risico ook groter dat een hoge suikerinname leidt tot een calorieoverschot en overgewicht. In sommige gevallen heeft suikerrijke sterk bewerkte voeding met weinig vezels zelfs de voorkeur over gezonde, onbewerkte voeding. Koolhydraten zijn de voorkeur brandstof als het gaat om fysieke inspanning, dit is omdat je lichaam veel sneller energie kan vrijmaken uit koolhydraten dan uit vetten. Omdat we koolhydraten maar beperkt kunnen opslaan, kan het helpen om bij een langdurige training (meer dan 1.5/2 uur duursport zoals hardlopen of fietsen) tijdens het trainen extra koolhydraten te nemen. In dit geval bij voorkeur in devorm van snelle suikers zoals gels en sportdrank in plaats van zoete aardappel en fruit, omdat de vezels in deze etenswaren de opname vertragen en in de weg kunnen gaan zitten. Wel belangrijk om te vermelden dat in dit geval het doel niet is om gezond te eten, maar maximaal te presteren.
De eindstand over suiker
Als het over voeding gaat is een conclusie zelden zwart-wit en in dit geval zeker niet. Hoe ongezond suiker is, klinkt dus misschien als een eenvoudige vraag, maar hangt af van verschillende factoren. Het is belangrijk wat je doel is: gezond eten of maximaal presteren, wat je verder nog eet op een dag en waar je je suikers uithaalt.
